นายเจียม อำแดงน้อย มีตาล 100 ต้น ทำได้ 50 ต้น ดวด 25 ต้น พิรุธ 25 ต้น โคผู้ 3 โคนาง 3
ข้อความเอกสารบัญชีตาลและโค ของนายเจียม อำแดงน้อย ในสมุดข่อยที่ผู้ใหญ่จิ๋ว บ้านระหารน้อย ลงบัญชีไว้เมื่อร้อยกว่าปีก่อน สำหรับเรียกเก็บภาษีอากรที่นายเจียม อำแดงน้อย จะได้ผลจากการทำตาล
ผู้ใหญ่จิ๋วเป็นบรรพบุรุษรุ่นทวดของพี่สุทิน ทองไทย บ้านระหาร-
น้อย ที่กรุณาให้ถ่ายสำเนาเอกสารมาอ่าน
จากข้อมูลแสดงว่าภาษีตาลในยุคหนึ่งนับตามจำนวนต้นตาลที่ขึ้นได้
นายเจียมมีตาล 100 ต้น ก็จริง แต่ทำได้เพียง 50 ต้น ที่เหลือ ดวด 25 และพิรุธ 25
ดังนั้นภาษีตาลที่นายเจียมจะต้องชำระก็คือ 50 ต้น
ทำได้ คือ ตาลที่เจริญเติบโตสามารถให้น้ำตาลขึ้นไปทำน้ำตาลได้แล้ว
พิรุธ น่าจะหมายถึงตาลที่ให้น้ำตาลไม่ดี หรือไม่ให้น้ำตาล
ทำไปเสียแรงเปล่า เพราะพิรุธ หมายถึง ผิดปกติ ตาลพิรุธจึงน่าจะหมายถึง
ตาลที่ผิดปกติไปจากตาลทำได้
ส่วน ตาลดวด คือตาลที่สูงมาก สูงจนเกินขึ้น หรือขึ้นแล้วเหนื่อยมาก อันตราย แม้จะยังให้น้ำตาลอยู่ แต่ก็ไม่คุ้มขึ้น คนขึ้นตาลจึงเลือกขึ้นต้นอื่นที่มีอยู่มากกว่า
โดยปกติคนขึ้นตาลใช้พะองเป็นเครื่องมือทุ่นแรงในการขึ้นตาล หากมีพะองปะต้นตาลก็ปีนป่ายขึ้นไปได้โดยสะดวก ไม่ต้องเกียกหรือโอบตั้งแต่โคนต้นขึ้นไป
พะองทำจากไม้ไผ่ป่าตัดแต่งแขนงไว้สำหรับปีน พะองลำหนึ่งยาว
สี่ถึงห้าวา ต้นตาลที่สูงหนึ่งชั่วพะองกำลังเหมาะกับการปีน แต่ถ้าสูงเกินหนึ่ง
ชั่วพะอง พอพ้นพะองก็โอบขึ้นต่อจนถึงคอคือโคนก้านที่ติดกับลำต้น
หากต้นตาลสูงถึงระยะที่จะปะพะองต่อกันได้สองลำคือสูงสองชั่วพะอง คนขึ้นตาลก็จะปะพะองต่อกัน นับความสูงเป็นสองชั่วพะอง
สองชั่วพะองเป็นความสูงมาตรฐาน อาจมีคนปะถึงสามชั่ว แต่ก็เป็นส่วนน้อย ตาลสูงมาก ๆ จึงปล่อยทิ้งไว้ไม่ได้ขึ้น นับเป็นตาลดวด ไม่นับรวมในจำนวนตาลที่ต้องจ่ายภาษี
ดวด เป็นคำโบราณ โดยชนิดของคำเป็นคำวิเศษณ์ แปลว่า
สูง น่าจะแผลงมาจาก โดด
คำเขมร ใช้ ฎัวจ แปลว่า สูงลิบ
ดวด ยังใช้กับมะพร้าวและหมากสูง ๆ เรียก มะพร้าวดวด
หมากดวด
ภาษาถิ่นอีสานเรียกหินที่เป็นแท่งสูงว่า หินดวด ดูแล้ว
ความหมายใกล้กับ ตาลดวด มะพร้าวดวด
บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ของสำนักงาน
ราชบัณฑิตยสภา ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียง
แห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2557 เวลา
7.00-7.30 น. อธิบายคำว่าดวด ไว้ว่า
“ดวจ-ดวด
คำที่ออกเสียง [ดวด] เขียนได้ 2 แบบ คำแรกเขียน ดวจ มาจากคำว่า ดุจ แปลว่า เหมือน คล้าย เพียง ราวกะ มักใช้ในการแต่งคำประพันธ์ ไม่พบในการใช้แบบปรกติทั่วไป
คำที่ 2 เขียน ดวด มีหลายความหมาย
ความหมายแรก เป็นชื่อการเล่นชนิดหนึ่ง มีอุปกรณ์ คือเบี้ยและกระดาน วิธีการเล่นใช้เบี้ยทอดและเดินแต้มไปตามตาของ
กระดาน เบี้ยที่ทอด 5 ตัว ถ้าหงาย 1 ตัว เรียกว่า ดวด กระดานที่ใช้เล่น เรียกกระดานดวด. ดวด
ความหมายที่ 2 แปลว่าดื่มทีเดียวหมด มักใช้กับการดื่มเหล้า เช่น วันนี้เขานั่งดวดเหล้าอยู่คนเดียว.
ความหมายที่ 3 แปลว่า เดี่ยว หนึ่ง หรือทีเดียว เช่น พอฉันรู้ว่าเพื่อนมากรุงเทพฯ ก็รีบดวดไปหาทันที.ดวด
ความหมายที่ 4 แปลว่า สูง อาจแผลงมาจากคำว่า โดด เช่น
มะพร้าวดวด หมากดวด หมายถึง ต้นมะพร้าวสูง ต้นหมากสูง
ความหมายนี้ปัจจุบันยังมีใช้ในภาษาถิ่นบางถิ่น เช่น ภาษาไทยถิ่นอีสาน
มีคำว่า เสาดวด หมายถึง เสาสูง”
คนสูง ๆ นั้นไม่เรียกกันว่า คนดวด แต่ดวดที่ใช้กับคน คือ
การดื่มทีเดียวหมด หรือรวดเดียวหมด นิยมใช้กับการดื่มสุรา
