หากพูดถึงการท่องเที่ยวในเขตเทศบาลเมืองเพชรบุรี ภาพจำแรกที่ส่วนใหญ่นักท่องเที่ยวจะนึกถึงคงจะหนีไม่พ้น วัด วัง ศิลปะงานช่าง และอาหาร เป็นลำดับต้น ๆ หากแต่ในอาคารไม้ชุมชนเก่าแก่ที่เรียงรายในย่านชุมชนวัดเกาะ หัวถนนพานิชเจริญ พื้นที่เทศบาลเมืองเพชรบุรี ยังซ่อนอาคารเก่าแก่บ้านโบราณที่แฝงไว้ด้วยศิลปะสวยงามมากมาย
“วิลล่าประวัติศาสตร์ขุนวิเชียรพานิช” อาคารสถาปัตยกรรมตะวันตก อายุเกือบ ๑๐๐ ปี ที่ตั้งตระหง่านอยู่ริมแม่น้ำเพชรบุรี นับเป็นอีกหนึ่งความงดงามทางประวัติศาสตร์ ที่รอให้คนรุ่นปัจจุบันได้ย้อนอดีตผ่านร่องรอยแห่งกาลเวลากลับไปซึมซับบรรยากาศชมความงดงามของบ้านเก่าที่บอกเล่าวิถีชีวิตผู้คนรุ่นก่อนราวกับเข็มนาฬิกาหมุนย้อนกลับ
วิลล่าแห่งนี้เดิมเป็นบ้านพักของ ขุนวิเชียรพานิช (วิเชียร ประจวบเหมาะ)และ นางร่าย (ธรรมารักษ์) ประจวบเหมาะ ตั้งอยู่ที่บ้านเลขที่ ๑ (เดิมเลขที่ ๕)บนถนนสุรพันธ์ ซอยตรงข้ามศาลเจ้าต้นโพธิ์ประตูเมือง ถ.พานิชเจริญ ต.ท่าราบ ใจกลางเมืองเพชรบุรี
มีลักษณะทางสถาปัตยกรรมเป็นเรือนตึก ๒ ชั้น ก่อสร้างด้วยอิฐถือปูน ทางด้านขวาของตัวเรือน มีมุขทรงหกเหลี่ยม ส่วนทางด้านซ้ายของตัวเรือน มีมุขทรงโค้ง ผนังของตัวเรือนก่ออิฐฉาบปูน หลังคามุงกระเบื้องว่าว ภายในปูพื้นด้วยไม้สักทองทั้งหลัง สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยปลายรัชกาลที่ ๖ คาบเกี่ยวต่อเนื่องกับสมัยรัชกาลที่ ๗ ภายในสวยงามสมบูรณ์ ตั้งแต่ในห้องนอน ห้องแต่งตัว ห้องรับประทานอาหาร ไปจนถึงห้องน้ำ ประดับด้วยข้าวของเครื่องใช้ของผู้คนหลากหลายรุ่นรวมไปถึงของสะสมต่าง ๆ ที่บรรจงเก็บไว้เป็นอย่างดี ถูกจัดวางไว้อย่างเป็นสัดส่วน ล้วนแปลกตาและสวยงามตามยุคสมัย และยังได้รับ
การอนุรักษ์ไว้อย่างสมบูรณ์แบบ
เนื่องจากเจ้าของบ้าน คือ ขุนวิเชียรพานิช เป็นพ่อค้าและคหบดีผู้มีชื่อเสียง เคยได้รับการแต่งตั้งให้เป็นนายกเทศมนตรีคนแรกของจังหวัดเพชรบุรี และเป็นผู้จัดการบริษัทพาณิชย์จังหวัด จำกัด, เป็นผู้กำกับลูกเสือทั้งขุนวิเชียรพานิชและนางร่ายมีกิจการการค้าขายมากมาย เช่น โรงสีไฟซ่งเต็กฮวด (โรงงานผลิตไฟฟ้า) ที่ได้รับสัมปทานจากรัฐบาล, โรงสีข้าวซุนเต๊กฮวด (ภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็น ไพบูลพานิช) ตั้งอยู่บริเวณสะพานรถไฟ ริมแม่น้ำเพชรบุรี ฝั่งตรงข้ามจวนผู้ว่าจังหวัด
เพชรบุรี, ร้านวิเชียรพานิช ขายสินค้าอุปโภคบริโภคอยู่ที่ถนนพานิชเจริญ,ร้านสังฆภัณฑ์, โรงน้ำแข็ง, ตัวแทนขายน้ำมันสามทหาร ฯลฯ
ปัจจุบันบ้านพักของขุนวิเชียรพานิชได้ถูกปรับปรุงบูรณะซ่อมแซมให้กลายเป็น “วิลล่าประวัติศาสตร์ขุนวิเชียรพานิช” เพื่อให้สามารถกลับมาใช้เป็นที่พักอาศัยได้เหมือนในอดีต และเป็นสถานที่พักผ่อนของทายาท ขณะเดียวกันยังมีจุดประสงค์เพื่อต้องการอนุรักษ์อาคารที่พักที่มีลักษณะรูปแบบทางสถาปัตยกรรมตะวันตกที่ผสมผสานกับความเป็นไทยอย่างลงตัว รวมทั้งสิ่งของ เครื่องเรือน เครื่องใช้เดิมที่มีประวัติความเป็นมาและมีคุณค่า เพื่อจัดตั้งให้เป็น Mini Museum ที่จะบอกเล่าความเป็นมาของสถาปัตยกรรมที่เกี่ยวกับตัวบ้านและอาคาร เรื่องราวและความเป็นมาของผู้คนใน ตระกูล “ประจวบเหมาะ” การรับ
ราชการ การทำการค้า และอื่น ๆ ที่มีความเกี่ยวเนื่องกับเมืองเพชรบุรี และประวัติศาสตร์ของประเทศไทยมาอย่างยาวนานถึงกว่า ๑๐๐ ปี และเป็นส่วนหนึ่งของการท่องเที่ยวในจังหวัดเพชรบุรี เปิดโอกาสให้ผู้คนที่สนใจการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ได้มีโอกาสที่จะมาศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม เพื่อนำเงินบางส่วนมาใช้ในการดูแลและอนุรักษ์บ้านแห่งนี้อย่างยั่งยืนและพอเพียงต่อไปในอนาคต
น.ส.เอิบลาภ ศรีภิรมย์ ผู้อำนวยการ ททท.สำนักงานเพชรบุรี เปิดเผยว่า “วิลล่าประวัติศาสตร์ขุนวิเชียรพานิช” มีความเก่าแก่และมีอัตลักษณ์ของชุมชนจนเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่น สามารถสัมผัสถึงเสน่ห์อันเก่าแก่ สะท้อนเรื่องราวและบรรยากาศของอดีตที่มีมนต์ขลังย้อนความรุ่งเรืองของจังหวัดเพชรบุรีให้ปรากฏเห็นอย่างแจ่มชัดได้อย่างลงตัวและสง่างาม
“วิลล่าหรือบ้านหลังนี้มิใช่เป็นแค่อาคารที่ได้รับการบูรณะเพื่อเป็นที่เก็บสมบัติเก่าอย่างไร้รากเหง้า และความเป็นมา
หากแต่ว่ายังมุ่งเน้นที่จะหลอมรวมเชื่อมโยงเรื่องราวต่าง ๆ ในประวัติศาสตร์ ของผู้คนในสกุล ประจวบเหมาะ ในอดีตที่เคยอยู่อาศัยในบ้านหลังนี้ ทั้งวิถีชีวิต หน้าที่การงาน คุณงามความดีและการทำประโยชน์ อย่างมากมายให้กับประเทศชาติและจังหวัดเพชรบุรีมาอย่างช้านานอย่างที่ไม่เคยมีผู้ใดทราบความเป็นมามาก่อน จึงมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ มากกว่าอาคารและสถานที่สวยงามทั่วไป”
“วิลล่าประวัติศาสตร์ขุนวิเชียรพานิช” ปกติจะไม่เปิดรับนักท่องเที่ยวแบบเดินเท้าเข้าชม (WALK IN) โดยมิได้นัดหมายล่วงหน้า เนื่องมาจากความพร้อมของบุคลากรที่จะรองรับนักท่องเที่ยวในส่วนนี้
หากสนใจเข้าชมต้องนัดหมายล่วงหน้า สำหรับกลุ่มนักเรียน นิสิต นักศึกษา และกลุ่มอื่น ๆ (จำกัดจำนวนผู้เข้าชม) ต้องมีเอกสารยืนยันจากต้นสังกัดและมีอาจารย์ควบคุม เปิดรับ ๒ รอบใน ๑ สัปดาห์ คือรอบเช้าและรอบบ่ายในทุกวันศุกร์
สำหรับประชาชนทั่วไปสามารถเข้าชมในลักษณะ Day Tripโดยทีมงานรัตนโกสิเนหา ในช่วงวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ ตามแต่ทีมงานกำหนดแผนการท่องเที่ยวในเส้นทาง “พราวเพชรบุรี” ช่องทางการติดต่อ Facebook page รัตนโกสิเนหา Rattanakosineha และการเข้าชมลักษณะนัดหมายล่วงหน้าแบบเป็นกลุ่มเล็ก จำนวนไม่เกิน ๑๐-๑๒ คน โดยผ่านทีมงาน Local Tour ในจังหวัดเพชรบุรี ที่มีวิทยากรท้องถิ่นนำเข้ามาเยี่ยมชม ตามเวลาที่ทางวิลล่าประวัติศาสตร์ขุนวิเชียรพานิช และทีมงานในท้องถิ่นกำหนดร่วมกันเท่านั้น ช่องทางการติดต่อ Facebook page กลุ่มลูกหว้า เพชรบุรี หรือ Facebook: Chumlong Buasuwan (จำลอง บัวสุวรรณ์) โทร. ๐๘๑-๒๙๐๘๐๙๑ (ทั้งนี้ขอสงวนสิทธิ์พิจารณาตามความเหมาะสมเป็นกรณีไปในเรื่องค่าเข้าชม เวลา และจำนวนผู้เข้าชม).
